Wróć 
Agnieszka Żmiejko 
Lęk a starzenie się: kiedy niepokój staje się problemem? Lęk a starzenie się: kiedy niepokój staje się problemem?
Uczucie lęku to naturalna reakcja organizmu, jednak u osób starszych może przybierać na sile i utrudniać codzienne życie. Zmiany zdrowotne, utrata bliskich, ograniczenie samodzielności czy samotność może wywoływać nadmierne obawy. Gdy lęk nie mija mimo upływu czasu, nasila się bez wyraźnego powodu lub powoduje bezsenność i napięcie, warto poszukać pomocy.
Typowe objawy zaburzeń lękowych u seniorów to: uczucie niepokoju bez przyczyny, kołatanie serca, suchość w ustach, nadmierne zamartwianie się, trudności z koncentracją czy unikanie kontaktów z innymi. Często towarzyszy im obniżony nastrój, a nawet objawy somatyczne, takie jak bóle brzucha, napięcie mięśni czy drżenie rąk. Niestety, lęk u osób starszych bywa bagatelizowany lub mylony z zaburzeniami pamięci, dlatego tak ważna jest uważna obserwacja i rozmowa z bliskimi.
Dlaczego seniorzy są bardziej narażeni na zaburzenia lękowe?
Z wiekiem wzrasta wrażliwość emocjonalna i skłonność do refleksji, co może sprzyjać pojawieniu się lęku. Wpływ mają również zmiany biologiczne, czyli wahania hormonów, problemy z układem nerwowym czy skutki uboczne niektórych leków. Często lęk pojawia się w wyniku przewlekłego stresu związanego z chorobami somatycznymi jak nadciśnienie, cukrzyca czy choroby serca.
Nie bez znaczenia jest także sytuacja życiowa. Samotność, utrata poczucia celu czy brak codziennej rutyny mogą pogłębiać poczucie zagubienia. Warto pamiętać, że lęk u seniorów nie zawsze ma wyraźną przyczynę i czasem jest wynikiem nagromadzonych emocji, które przez lata nie znalazły ujścia. Dlatego tak istotna jest rozmowa, wsparcie emocjonalne i zrozumienie, że lęk to realny problem wymagający pomocy.
Jak rozmawiać i wspierać seniora z objawami lęku?
Pierwszym krokiem jest empatia. Osoby starsze często wstydzą się przyznać do niepokoju, bo uważają, że nie wypada się bać. Warto więc stworzyć bezpieczną przestrzeń, w której senior będzie mógł otwarcie mówić o swoich obawach. Pomocne są spokojne rozmowy, zapewnienie, że lęk jest czymś, co można leczyć, oraz wspólne poszukiwanie rozwiązań.
Jeśli lęk utrzymuje się dłużej niż kilka tygodni lub utrudnia codzienne życie, warto skorzystać z pomocy psychologa lub psychiatry online. W terapii lęku u seniorów stosuje się psychoterapię poznawczo-behawioralną, techniki relaksacyjne, a w niektórych przypadkach leczenie farmakologiczne. Kluczowe jest indywidualne podejście i cierpliwość w procesie zdrowienia.
Jak na co dzień radzić sobie z lękiem?
Leczenie lęku to nie tylko wizyty u specjalisty, ale także codzienne działania wspierające zdrowie psychiczne. Warto wprowadzić rytuały dnia, które dają poczucie bezpieczeństwa, czyli np. regularne posiłki, spacery, kontakt z naturą i bliskimi. Aktywność fizyczna, nawet w łagodnej formie, jak joga czy ćwiczenia oddechowe, obniża napięcie i poprawia nastrój.
Pomocna jest także praca z oddechem i techniki uważności, czyli skupienie się na chwili obecnej pozwala oswoić natłok myśli. Seniorzy mogą też korzystać z grup wsparcia, zajęć w klubach seniora czy warsztatów relaksacyjnych. Ważne, by nie zostawać samemu z problemem, ponieważ rozmowa i współpraca z rodziną często przynoszą najlepsze efekty.
