Higiena protez zębowych: praktyczny poradnik dla seniorów

Najczęstsze trudności z protezami i implantami u seniorów

U wielu seniorów problemy z protezami pojawiają się już na etapie ich adaptacji. To czas, w którym organizm przyzwyczaja się do nowej pracy protetycznej, a różne odczucia mogą być zupełnie normalne. Stomatolog Marlena Biel podkreśla, że te pierwsze tygodnie są kluczowe, a wiele dolegliwości stopniowo zanika, gdy jama ustna zaczyna lepiej współpracować z uzupełnieniami protetycznymi.

Problemy, jakie pojawiają się w trakcie użytkowania protez zębowych - niezależnie jakich, od pojedynczych koron po protezy uzupełniające braki w bezzębnej jamie ustnej, mogą występować tylko na początku (w trakcie adaptacji do nowej pracy protetycznej), jak i później - ze względu na jej złe dopasowanie, złe użytkowanie, w tym też brak higieny, brak kontroli stomatologicznych czy indywidualne cechy pacjenta uniemożliwiające noszenie protez zębowych (np. odruch wymiotny).

W miarę użytkowania protezy mogą tracić stabilność, szczególnie gdy zanik kości postępuje wraz z wiekiem. Wówczas pojawiają się otarcia, owrzodzenia lub problemy ze śluzówką.

W późniejszym okresie ze względu na zanik kości z wiekiem lub paradontozę, proteza może stracić utrzymanie na podłożu jamy ustnej i zacząć się ruszać. Zmiany na błonach śluzowych często pojawiają się też ze względu na alergie na metale, sam akryl czy też barwniki.

Jak tłumaczy stomatolog Marlena Biel, w przypadku implantów jednym z najpoważniejszych zagrożeń jest stan zapalny wokół implantu.

W przypadku implantów częstym powikłaniem jest periimplantitis - stan zapalny wokół implantu prowadzący do zaniku kości, w najgorszym wypadku do wydzielenia się implantu. Poza tym zdarzają się uszkodzenia mechaniczne tj. złamanie śruby, obluzowanie korony/elementu łączącego z protezą całkowitą lub łącznika.

Codzienna higiena protezy krok po kroku: wskazówki stomatologa

Prawidłowa higiena protez zębowych to nie tylko kwestia estetyki, to przede wszystkim podstawa zapobiegania stanom zapalnym, nieprzyjemnemu zapachowi czy zmianom grzybiczym. Seniorzy często pytają, czy higiena protezy wygląda tak samo, jak higiena własnych zębów. Odpowiedź stomatolog jest jednoznaczna:

Jeżeli pacjent ma swoje zęby oraz protezę ruchomą, to osobno należy czyścić protezę, a osobno zęby, i to innymi środkami. Protezy należy czyścić min. 2 razy dziennie specjalną szczotka do protez, szczoteczką do zębów lub szczoteczką do paznokci (używanej tylko do czyszczenia protez!), używając specjalnej pasty do protez, płynu do mycia naczyń lub szarego mydła. NIE ŚPIMY W PROTEZACH wyjmowanych (wyjątek, gdy lekarz zaleci inaczej) – po wieczornym czyszczeniu pozostawiamy „NA SUCHO”! W przypadku stosowania kleju konieczne jest jego dokładne domywanie. W wielu gabinetach można skorzystać z profesjonalnego czyszczenia protezy z pomocą ultradźwięków.

Błędy w pielęgnacji protez i implantów, które pojawiają się najczęściej

Wielu seniorów nieświadomie popełnia błędy, które prowadzą do stanów zapalnych, grzybicy, próchnicy wokół zębów własnych lub problemów z implantami. Najczęściej dotyczą one higieny lub jej braku.

Głównym błędem jest nieodpowiednia higiena lub jej brak. Często ograniczają ich mniejsze zdolności manualne, pamięć.

Do poważnych błędów należy także spanie w protezach, nadużywanie tabletek czyszczących, a także brak kontroli stomatologicznych po ich odbiorze.

W przypadku mostów, niedomywanie pod przęsłem powoduje zaleganie pokarmu i stan zapalny. Przy implantach stan zapalny, zanik kości czasem zauważalny tylko przez uwidacznianie się śruby, a czasem przez jej ruchomość. Częstym błędem zwłaszcza u pacjentów bezzębnych jest to, że po odebraniu protez nie pojawiają się na żadnych wizytach kontrolnych.

Jak tłumaczy stomatolog Marlena Biel - regularne kontrole są kluczowe, aby szybko reagować na pojawiające się zmiany. Najlepiej, aby kontrole odbywały się co 6 do 12 miesięcy.

Kiedy zgłosić się na kontrolę i kiedy rozważyć wymianę protezy?

Objawy takie jak otarcia, ból, zmiany na śluzówce czy ruszająca się proteza wymagają pilnej konsultacji. Stomatolog zwraca uwagę na konieczność reagowania na każde podrażnienie.

W przypadku obtarcia śluzówki i bólu w trakcie noszenia należy zgłosić się do gabinetu na korektę protezy. Do tego czasu protezy nie nosimy, a miejsca bolesne smarujemy preparatami łagodzącymi dostępnymi w aptece bez recepty. W przypadku uszkodzenia protezy (pęknięcia, złamania, wypadnięcia zęba itp.) nie należy próbować naprawiać jej samodzielnie!  Ważne jest też odpowiednie odżywienie i nawodnienie organizmu.

Zmiana komfortu noszenia protezy, trudności w jedzeniu czy zauważalne poluzowanie uzupełnienia to pierwsze sygnały, że warto skontrolować stan protezy lub implantu ze stomatologiem. U osób starszych warunki w jamie ustnej zmieniają się stopniowo, dlatego nawet dobrze dopasowane wcześniej uzupełnienia mogą po kilku latach wymagać korekty.

Wszystko zależy od rodzaju protezy. W przypadku protez płytowych najczęściej co 5 lat lub gdy znacznie przestała pasować - w tym przypadku można wykonać dodatkowe podścielenie protezy. Konieczne są regularne wizyty u stomatologa. W przypadku protez stałych uzupełnione o rentgenodiagnostykę z oceną kości. Implanty same w sobie są trwałe (mogą służyć 10-20 lat lub dłużej), ale elementy protetyczne (korony, mosty, łączniki) wymagają regularnych korekt.

Połączenie stałych kontroli stomatologicznych z oceną dopasowania uzupełnienia pozwala uniknąć podrażnień, stanów zapalnych czy przeciążeń kości. Regularność wizyt i szybka reakcja na drobne zmiany pozwalają zachować komfort i zdrowie jamy ustnej na dłużej.