Emerytury rolnicze w nowej odsłonie *1.

dr Joanna Plak-Warecka

Kto ma prawo do emerytury rolniczej? Emerytura rolnicza może być wypłacona rolnikowi/małżonkowi rolnika/domownikowi stale pracującemu w gospodarstwie rolnika, o ile spełnią łącznie następujące warunki: osiągnięcie wieku emerytalnego (kobiety - 60 lat, mężczyźni - 65 lat) oraz podleganie ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez minimum 25 lat *2, co wiąże się z obowiązkiem odprowadzania składek.

Jaka jest wysokość i zasady opłacania składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe rolników?

Składka podstawowa na ubezpieczenie emerytalno-rentowe wynosi 10% emerytury podstawowej. *3 Jednak należy zaznaczyć, że jej ostateczna wysokość jest uzależniona od wielkości gospodarstwa.

Rolnicy/małżonkowie rolników prowadzący gospodarstwo rolne do 50 ha przeliczeniowych opłacają składkę podstawową. Od II kwartału 2023 r. wysokość składki podstawowej wynosi 429 zł za kwartał. Składka z tytułu prowadzenia gospodarstwa o wielkości do 100 ha przeliczeniowych wynosi dodatkowo 12% emerytury podstawowej (od II kwartału 2023 r. jest to kwota 945 zł/kwartał), powyżej 100 ha do 150 ha - dodatkowo 24% emerytury podstawowej (od II kwartału 2023 r. - 1458 zł/kwartał), powyżej 150 ha do 300 ha - dodatkowo 36% emerytury podstawowej (od II kwartału 2023 r. - 1974 zł/kwartał), powyżej 300 ha – dodatkowo 48% emerytury podstawowej (od II kwartału 2023 r. - 2487 zł/kwartał).

Składka opłacana za domowników rolnika, stale pracujących w gospodarstwie rolnym, bez względu na jego wielkość, wynosi 10% emerytury podstawowej. Od II kwartału 2023 r. jest to 429 zł/kwartał.

W sytuacji gdy rolnik/małżonek rolnika prowadzą jednocześnie działalność gospodarczą i rolniczą wysokość składki wzrasta. Wynosi ona dwukrotność składki podstawowej oprócz składek wynikających z powierzchni gospodarstwa. Od II kwartału 2023 r. kształtuje się ona następująco: do 50 ha przeliczeniowych – 858 zł/kwartał, powyżej 50 ha do 100 ha- 1374 zł/kwartał, powyżej 100 ha do 150 ha- 1887 zł/kwartał, powyżej 150 ha do 300 ha – 2403 zł/kwartał, powyżej 300 ha – 2916 zł/kwartał.

Składka opłacana za domownika rolnika, stale pracującego w gospodarstwie i prowadzącego działalność rolniczą, bez względu na wielkość gospodarstwa, wynosi dwukrotność składki podstawowej. Od II kwartału 2023 r. jest to 858 zł/kwartał.

Warto podkreślić, że od 1 marca 2023 r. do emerytury rolniczej przysługuje dodatek z tytułu opłacania podwójnej lub dodatkowej składki na ubezpieczenia emerytalno-rentowe. Wysokość dodatku to 0,5% emerytury podstawowej za każdy pełny rok opłacania składek.

Składki opłacane są kwartalnie. Za I kwartał do 31.01, za II kwartał do 30.04, za III kwartał do 31.07, za IV kwartał do 31.10.

Skoro osoby prowadzące działalność rolniczą i gospodarczą opłacają składkę na ubezpieczenie emerytalno-rentowe w podwójnej wysokości to nasuwa się pytanie. Czy można jednocześnie pobierać emeryturę z KRUS (Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego) i ZUS (Zakład Ubezpieczeń Społecznych)?

 

W ślad za odpowiedzią Ministra rodziny, pracy i polityki społecznej na interpelację nr 234 w sprawie zbiegu prawa do świadczeń emerytalnych z ZUS i KRUS, jest to możliwe. Ubezpieczeni, którzy urodzili się po 31.12.1948 r. i w okresie aktywności zawodowej podlegali ubezpieczeniu społecznemu rolników oraz powszechnemu systemowi emerytalnemu, mają prawo do pobierania świadczeń, zarówno z KRUS, jak i ZUS. Muszą jednak spełnić wymóg dotyczący nabycia uprawnień do emerytury rolniczej, tj. osiągnąć ustawowy wiek emerytalny (60 i 65 lat) i podlegać ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu rolników przez minimum 25 lat. Świadczenie będzie wypłacane niezależnie (oddzielnie) przez KRUS i ZUS.

Nie jest tajemnicą, że emerytury z KRUS mają niższą wartość, niż wypłacane z ZUS. Ta sytuacja była przedmiotem wielu sporów i protestów. Pojawiła się konieczność ustabilizowania tej sytuacji. Czy to oznacza, że wysokość emerytury rolniczej zostanie zrównana z wysokością emerytury pracowniczej?

Od 1 marca 2023 r. emerytury rolnicze zostały zwaloryzowane *4. Jeżeli w wyniku waloryzacji, wysokość świadczenia z KRUS (po 25 latach opłacania składek) będzie niższa niż najniższa emerytura z ZUS (od 1.03.2023 r. wynosi ona 1588,44 zł brutto/miesiąc) to zostanie ona podwyższona do tej wartości. Oznacza to, że najniższa emerytura rolnicza nie będzie mogła być mniejsza niż najniższa emerytura pracownicza. Jednocześnie emerytura podstawowa, stanowiąca podstawę wymiaru emerytur rolniczych będzie wynosiła 90% minimalnej emerytury z ZUS, tj.1430 zł.

 

*1  Opracowano na podstawie: www.krus.gov.pl , dostęp 23.03.2023

*2  Od 1 stycznia 1991 roku.

*3  Wysokość emerytury podstawowej ogłasza Prezes KRUS

*4  Źródło: art. 1 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 13 stycznia 2023 r. o zmianie ustawy  o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2023 r., poz. 337) i art. 8 ustawy z dnia 27 października 2022 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r., poz. 2461).