Zalecenia dotyczące aktywności fizycznej seniorów przy wybranych schorzeniach.

dr Joanna Plak-Warecka

Aktywność fizyczna jest wskazana i przynosi korzyści w każdym wieku, także senioralnym. Nie jest tajemnicą, że osoby starsze borykają się z wieloma schorzeniami, które warunkują możliwość wykonywania określonych ćwiczeń. W poniższym artykule zostaną omówione wytyczne dotyczące bezpiecznej aktywności ruchowej przy najczęściej występujących chorobach wieku podeszłego. *1

Nadciśnienie – nie należy ćwiczyć jeśli ciśnienie przekracza 160/100 mmHg, najpierw należy obniżyć je do bezpiecznej wartości; przy wykonywaniu ćwiczeń siłowych nie można podnosić dużych ciężarów, zalecane jest podnoszenie lżejszych ciężarków z jednoczesnym zwiększeniem liczby powtórzeń; przyjmowanie beta-blokerów może powodować większą podatność na zmęczenie, jeśli tak się dzieje warto skonsultować z lekarzem możliwość obniżenia dawki.

Choroba wieńcowa – przez okres około 12 tygodni od ataku/operacji serca zalecany jest udział w programie rehabilitacji serca i wykonywanie ćwiczeń zalecanych w ramach programu; aktywność fizyczna powinna obywać się w chłodnych i niezbyt wilgotnych pomieszczeniach; należy unikać aktywności związanych z wysokościami (np. chodzenie po górach).

Artretyzm – należy unikać ćwiczeń obciążających stawy, jak: bieganie i aerobik; około 30 minut przed rozpoczęciem ćwiczeń zalecane jest zażycie środka przeciwbólowego; przy wyborze właściwej aktywności ruchowej zalecana jest konsultacja z fizjoterapeutą, ponieważ niewłaściwie dobrane ćwiczenia mogą pogorszyć stan zdrowia i doprowadzić do bolesnych kontuzji.

Osteoporoza – zalecane jest wykonywanie ćwiczeń spowalniających utratę tkanki kostnej, jak chodzenie, ćwiczenia siłowe; wskazana jest także suplementacja – 1500 mg wapnia/dzień i 400 – 800 jednostek witaminy D.

Cukrzyca – należy na bieżąco monitorować poziomu cukru we krwi, aby nie dopuścić do jego gwałtownego spadku na skutek wysiłku; w trakcie aktywności ruchowej trzeba pić dużo wody i mieć ze sobą przekąskę; należy unikać ćwiczeń, które wymagają dużych nakładów energetycznych; obuwie i skarpety powinny być dobrze dopasowane, by uniknąć otarć i uszkodzeń stopy.

Zwyrodnienia i bóle dolnego odcinka kręgosłupa – należy wybierać ćwiczenia mające na celu rozciąganie ciała (pilates, streching); w sytuacji gdy pojawi się ból trzeba przerwać wykonywanie ćwiczeń; zalecane przy tym schorzeniu aktywności fizyczne to: chodzenie, pływanie, aerobik w wodzie; zakazane są takie sporty, jak: jazda na rowerze, bieganie, golf i tenis które mogą pogłębić dolegliwości bólowe.

Otyłość - należy unikać ćwiczeń obciążających stawy, takich jak: bieganie, skakanie; istotne jest wzmocnienie mięśni nóg aby uchronić kolana przed nadmiernym obciążeniem wynikającym z dużej masy ciała; buty powinny być dopasowane tak, by odciążać stopę; dobór ćwiczeń powinien być skonsultowany z trenerem.

Niewydolność serca/choroby serca, przewlekła obturacyjna choroba płuc - w przypadku tych chorób zalecane jest przystąpienie do programu rehabilitacji medycznej i postępowanie zgodnie z założeniami tych programów. Wykonywanie ćwiczeń na własną rękę, bez konsultacji z lekarzem/fizjoterapeutą może przyczynić się do pogorszenia stanu zdrowia, a nawet stanowić zagrożenie życia.

Astma - w przypadku tej choroby należy wykonywać ćwiczenia w pomieszczeniach ciepłych i wilgotnych, dbając by mieć przy sobie zapas leków; należy unikać wykonywania ćwiczeń na dworze, jeśli powietrze jest zanieczyszczone lub w okresie pylenia roślin; aktywność fizyczna powinna służyć rozwojowi potencjału oddechowego, jak również wzmacniać płuca.

Bez względu na rodzaj schorzenia, należy natychmiast przerwać wykonywanie ćwiczeń, jeśli pojawią się takie objawy, jak: silny ból w klatce piersiowej/ ramieniu/szyi /szczęce; zaburzenia rytmu serca; problemy z oddychaniem lub świszczący oddech; zawroty głowy; silne zmęczenie; mdłości; drętwienie kończyn/twarzy. W przypadku wątpliwości czy stan zdrowia pozwala na wykonywanie ćwiczeń, należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem/ fizjoterapeutą.

 

*1  Opracowano na podstawie: „Sprawność i zdrowie po pięćdziesiątce”, W.H.Ettinger, B.S.Wright, S.N. Blair.