Senior uzależniony od hazardu
dr Joanna Plak-Warecka
Problem uzależnienia seniorów od gier narasta z roku na rok. Osoby w wieku 55+ w dalszym ciągu stanowią stosunkowo niski odsetek uzależnionych, ale z racji starzenia się społeczeństwa stają się coraz bardziej łakomym kąskiem dla producentów i sprzedawców płatnych gier.
Jakie są przyczyny popadnięcia w hazard u seniorów? O ile w przypadku innych grup wiekowych kluczowym argumentem przemawiającym za hazardem są aspekty finansowe, o tyle w przypadku seniorów jest to potrzeba wyjścia z samotności, przynależenia do grupy, nawiązania relacji z innymi. Nie bez znaczenia jest także duża ilość czasu na emeryturze i nuda. Hazard pozwala uciec od codzienności, zagłuszyć samotność, daje chwilową przyjemność i satysfakcję. Kolejnym motywem jest chęć osiągnięcia korzyści finansowych i poprawy własnej sytuacji materialnej.
Seniorzy zaczynają od „ostrożnego” grania. Najpierw pojawiają się zakłady lotto, zdrapki, które cechują się tym że potencjalne straty nie są zbyt wysokie. Następnie przychodzi kolej na loterie SMS, karty, aż wreszcie pojawiają się automaty i kasyno (bardzo popularne wśród amerykańskich seniorów). Z czasem zaczynają grać coraz częściej i inwestują coraz większe środki finansowe w hazard, w nadziei na wygraną, a to przekłada się na zauważalne uszczuplenie budżetu. Senior gra, mimo że potencjalne zyski nie przewyższają zainwestowanych środków, a wręcz powodują straty i skłaniają do zaciągnięcia zobowiązań finansowych, na dalszą grę.
Bez wątpienia uzależnienie seniorów od hazardu jest mało rozpoznanym, ale poważnym zjawiskiem społecznym, któremu należy zapobiegać. Przykładem dobrej praktyki z zakresu prewencji uzależnienia od hazardu wśród seniorów jest projekt o nazwie „Wolni od gier” realizowany w Bolognii (Włochy). Jest on skierowany do osób w wieku 65+. W ramach akcji została uruchomiona infolinia 34 59951770, czynna we wtorki i w czwartki w godzinach od 15.00 do 17.00. Przewidziano również cykl dziewięciu spotkań informacyjnych, realizowanych w trybie online za pomocą platformy ZOOM.
Inną dobrą praktyką jest przykład z Kanady. Kanadyjscy eksperci opracowali zalecenia w zakresie profilaktyki uzależnienia seniorów adresowane do: decydentów, terapeutów oraz badaczy zjawiska. Decydenci powinni: wdrażać programy uświadamiające osobom w wieku 55+ jakie zagrożenia wiążą się z hazardem, umieszczać informacje na ten temat w miejscach odwiedzanych przez seniorów, promować platformy dyskusyjne skupione wokół tego zjawiska. Terapeuci powinni: wspierać uzależnionych w walce z uzależnieniem, wspierać bliskich osób uzależnionych, promować zdrowy i aktywny stylu życia w szczególności w przypadku osób samotnych – jako prewencja uzależnienia. Badacze powinni: identyfikować czynniki zagrożenia, opracować typologię i charakterystyki graczy oraz wypracować i opisać strategie pomocy dostosowane do wyodrębnionych grup.
Należy podkreślić, że uzależnienie seniorów od gier jest o tyle niebezpieczne, iż z wiekiem postępują procesy demencyjne, co powoduje problemy z przewidywaniem konsekwencji działań, jak również z kontrolowaniem impulsów, co nasila działania szkodliwe i pogłębia proces uzależnienia, jak również generuje inne szkodliwe zjawiska. Następstwem uzależnienia od hazardu może być popadnięcie w ubóstwo (zaciąganie pożyczek umożliwiających dalszą grę), w konflikt z prawem (brak możliwości spłaty pożyczek i zaciąganie kolejnych długów), w depresję (na skutek braku powodzenia w grach i pogłębiających się problemów finansowych), a w konsekwencji nawet podejmowanie prób samobójczych. Ważna jest zatem prewencja, ponieważ jak pokazują dotychczasowe praktyki, jedynie około 2% hazardzistów – seniorów decyduje się podjąć terapię.