Okrągłe, podłużne, miękkie, twarde, chropowate, gładkie, a przede wszystkim – kolorowe. Owoce i warzywa są niezwykle różnorodne nie tylko pod względem kształtu, ale i barwy. Czy ma ona znaczenie? Okazuje się, że tak! Kolor jest powiązany ze składnikami odżywczymi, zawartymi w warzywach i owocach, a co za tym idzie, z prozdrowotnym wpływem na organizm.
Kolor warzyw i owoców determinują różne związki organiczne, istotne dla funkcjonowania roślin. Biorą udział w fotosyntezie, chronią roślinę przed promieniowaniem ultrafioletowym czy rozmaitym działaniem owadów i grzybów. Jednak barwniki mają znaczenie także dla człowieka, bo każdy z nich cechuje się innym, prozdrowotnym działaniem. Warzywa i owoce ze względu na ich kolor możemy podzielić na 5 grup – sprawdź, co zyskasz sięgając do każdej z nich.
- Czerwone
Pomidory, dzika róża, truskawki czy papryka czerwona – swój kolor zawdzięczają likopenowi. Uznawany jest za jeden z najsilniejszych przeciwutleniaczy, zwalczających szkodliwe działanie wolnych rodników, które przyspieszają proces starzenia komórek i zwiększają ryzyko zachorowania na niektóre nowotwory. Najlepszym źródłem likopenu są pomidory, również w formie soku, szczególnie pasteryzowanego – krótkotrwały proces podgrzewania zwiększa jego przyswajalność nawet trzykrotnie! Czerwone warzywa i owoce cechują się też wysoką zawartością innych przeciwutleniaczy z grupy antocyjanów.
- Zielone
Za zielony kolor ogórka, agrestu czy sałaty odpowiada chlorofil. Różne badania pokazują, że chlorofil ma m.in. silne działanie przeciwnowotworowe i potrafi wyeliminować część uszkodzeń DNA komórek.[1] Zielone warzywa i owoce cechują się dodatkowo dużą zawartością kwasu foliowego, polecanego dla kobiet planujących macierzyństwo ze względu na ograniczanie ryzyka wystąpienia wad rozwojowych u dziecka. Dodatkową zaletą zielonych warzyw i owoców jest zawartość witamin, takich jak A, E, K lub C, które pozytywnie wpływają na działanie poszczególnych organów.
- Żółto-pomarańczowe
Warzywa i owoce z tej grupy swoją barwę zawdzięczają beta-karotenowi, czyli prowitaminie A, jednemu z karotenoidów. Jej najbardziej rozpoznawalnym źródłem jest marchewka, ale odnajdziemy ją także w dyni, morelach, żółtej papryce czy fasolce szparagowej. Beta-karoten jest przetwarzany przez organizm w witaminę A, która pozytywnie wpływa na wzrok, a także zachowanie zdrowej skóry. Wspiera też funkcjonowanie układu odpornościowego, a także przyczynia się do prawidłowego metabolizmu żelaza. Wygodną formą dostarczania beta-karotenu, zgodnie z dzienną zalecaną dawką, jest sok marchwiowy.
- Białe
W cebuli, czosnku czy kalafiorze znajdziemy flawonoidy, będące naturalnymi antybiotykami. Związki z tej grupy działają przeciwzapalnie, przeciwbólowo, a także rozkurczowo. Między innymi dlatego zaleca się ich spożywanie w okresie jesienno-zimowym, kiedy łatwo o przeziębienia. Flawonoidy mogą także rozszerzać naczynia krwionośne, poprawiając ukrwienie przy jednoczesnym obniżeniu ciśnienia krwi. Również są zaliczane do przeciwutleniaczy, zwalczających wolne rodniki.
- Fioletowe
Za fioletową barwę bakłażana, borówki, aronii czy czarnej porzeczki odpowiadają antocyjany, które wykazują działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. Poprawiają też elastyczność naczyń krwionośnych i zmniejszają odkładanie blaszek miażdżycowych. Antocyjany stymulują dodatkowo produkcję rodopsyny, substancji reagującej na światło, znajdującej się w pręcikach oka i umożliwia tzw. widzenie zmierzchowe. Choć fioletowe warzywa i owoce zazwyczaj cechuje się cierpkością smaku, można po nie sięgać w formie przetworzonej, np. nektaru z czarnej porzeczki, który również dostarcza witaminy C, tak cennej w jesienno-zimowe miesiące.
Z pomocą wymienionych warzyw i owoców, a także ich przetworów, takich jak soki, smoothies, czy dżemy, możemy więc nie tylko przygotować tęczowe, przyciągające oko potrawy, ale i właściwie zadbać o swoje zdrowie.
[1] ttps://www.ptfarm.pl/pub/File/Bromatologia/2016/Nr%203/BR%203_2016%20art%2041%20s%20422-426.pdf
Jaki kształt ma zdrowie?
Plaster pomidora wyglądem przypominający dwie komory i dwa przedsionki serca, cebula
w przekroju to ogromne powiększenie pojedynczej komórki organizmu, a seler naciowy do złudzenia kształtem przypomina ludzkie kości. To podobieństwo wcale nie jest przypadkowe! Agnieszka Piskała-Topczewska, dietetyk i ekspert kampanii „Warzywa i owoce – na szczęście!” wyjaśni, co kryje się za kształtem niektórych warzyw i owoców oraz jakie składniki w nich zawarte są cenne dla naszego organizmu. Z kolei Marcin Budynek, szef kuchni i ambasador kampanii podpowie, jak dobrze wykorzystać ich potencjał kulinarny, serwując niebanalne przepisy do wypróbowania w zaciszu domowej kuchni.
Często stojąc przed sklepową półką lub straganem wybieramy do koszyka produkty, które ładnie wyglądają, apetycznie pachną, są nam potrzebne do przygotowania konkretnej potrawy lub kusi nas promocyjna cena. Warto jednak sięgać po lokalne owoce i warzywa, które oprócz smakowitego wyglądu, przyniosą także ukojenie naszym narządom oraz wpłyną na poprawę stanu zdrowia.
MARCHEW – NA DOBRE WIDZENIE
Plasterek marchwi wygląda jak ludzkie oko – źrenica, tęczówka i promieniste linie.
– Marchew swój soczyście pomarańczowy kolor zawdzięcza beta-karotenowi, który w organizmie przekształca się w witaminę A. Witamina ta niezbędna jest
w procesach prawidłowego widzenia. Niedobory witaminy A w codziennej diecie przejawiają się problemami z widzeniem w ciemności, tzw. „kurza ślepota” .
– Marchew to powszechnie stosowane warzywo w codziennej kuchni. Proponuję zaserwować ją
w formie makaronu – domowe spaghetti z marchewki z ogrodowym pesto to propozycja idealna dla wszystkich – przekonuje szef kuchni Marcin Budynek, ambasador kampanii.
SELER NACIOWY – NA MOCNE KOŚCI
Seler naciowy wyglądem przypomina ludzkie kości.
– Seler naciowy to skarbnica składników mineralnych – ma najwięcej fosforu i wapnia wśród warzyw korzeniowych. Te dwa składniki mineralne warunkują prawidłową budowę.
POMIDOR – NA SPOKOJNE SERCE
Pomidor, jak serce – ma cztery komory i jest czerwony.
– Zawarty w pomidorach likopen, nadający charakterystyczną barwę ma silne działanie antyoksydacyjne. Skutecznie walczy z wolnymi rodnikami, które powstają również pod wpływem silnego stresu mając negatywny wpływ na pracę serca. Dodatkowo, likopen obniża stężenie tzw. złego cholesterolu, dzięki czemu nie przyczepia się on do ścian naczyń krwionośnych i tym samym zapobiega miażdżycy. Jest do doskonały sposób na ochronę serca przed chorobą wieńcową i zawałem.
– Pomidor to prawdziwy król w kuchni. Z pewnością każda gospodyni docenia jego potencjał kulinarny. A co, gdyby podać go domownikom w nieco odmienny sposób niż zwykle? Zachęcam do wypróbowania przepisu na pieczone pomidorki koktajlowe z jogurtem i chipsami z bagietki.
CEBULA – NA OCZYSZCZENIE ORGANIZMU
Cebula ma kształt komórek organizmu.
– Dzisiejsze badania pokazują, że związki zawarte w cebuli biorą udział w usuwaniu odpadów ze wszystkich komórek organizmu.
To naturalny środek bakteriobójczy, pomaga także produkować łzy. Nieodłącznym towarzyszem cebuli jest czosnek, który wspomaga eliminowanie odpadów i niebezpiecznych wolnych rodników.
– Cebula jest niezbędna w kuchni. Zaostrza smak potraw, nadaje im charakteru, a także ma szerokie możliwości wykorzystania – od konfitury z do popularnej zupy cebulowej. Chętnie dodaję ją do jednej z moich ulubionych gęstych zup – kremu z pieczonej dyni i marchwi z grzybami leśnymi. Istna fuzja smaków i zapachów.
RZODKIEWKA – NA PIĘKNE WŁOSY
Rzodkiewka to mała główka z dużymi, długimi i jędrnymi liśćmi. Swoim kształtem przypomina ludzką głowę z bujną czupryną.
– Zawarta w rzodkiewce siarka jest niezbędna do prawidłowej budowy włóka włosa. Jej odpowiednia ilość
w diecie ma wpływ na kondycję i wygląd włosów. Rzodkiewki są również źródłem witamin C, B6, kwasu foliowego oraz składników mineralnych – potasu, miedzi, manganu i żelaza, które umożliwiają prawidłową budowę i funkcjonowanie cebulek włosa.
– Polecam dodać rzodkiewkę do chłodnika z ogórka z miętą i domową grzanką. Nie tylko będzie pięknie wyglądać, ale również pysznie smakować.