Senior Cohousing - nowy model mieszkalnictwa dla seniorów. Przykład włoski.
dr Joanna Plak-Warecka
Cohousing jest to: „mieszkalnictwo ze wspólnymi przestrzeniami i dzielonymi udogodnieniami dla mieszkańców, w którym kładzie się nacisk na zdrową równowagę między życiem prywatnym, rodzinnym i życiem w społeczności” (D.U. Vestbro, G. Meltzer).
Senior cohousing/senior living, czyli cohousing „srebrnego wieku” (65+), stanowi atrakcyjną formę zamieszkania dla samotnych seniorów, którzy nie mają z kim spędzić jesieni życia. Ta forma mieszkalnictwa staje się coraz bardziej popularna we Włoszech, jednym z najszybciej starzejących się państw UE, w którym blisko 80% seniorów mieszka we własnych mieszkaniach lub domach, w 76% przypadków pozbawionych windy i innych udogodnień pozwalających jak najdłużej samodzielnie funkcjonować w środowisku domowym.
Nomisma, zajmująca się badaniem rynku we Włoszech, wskazała cechy charakterystyczne senior cohousingu w modelu włoskim. Są to: tworzenie struktur w centralnych dzielnicach głównych miast danego regionu; optymalna wielkość mieszkań - dwa pokoje, 50-60 metrów kwadratowych; 10% powierzchni jest współdzielona; decyzje są podejmowane wspólnie. W ramach każdej struktury znajdują się pomieszczenia przeznaczone do użytku czasowego (np. dla członków rodziny, którzy odwiedzają mieszkańca); przestrzenie i pomieszczenia do użytku wspólnego, jak: ogród, pralnia, basen, siłownia, restauracja; jak również świadczone są usługi dodatkowe/opcjonalne na rzecz mieszkańców, jak usługi transportowe oraz opiekuńcze.
Należy podkreślić, że senior cohousing nie jest alternatywą wobec placówek pobytu całodobowego, które świadczą usługi dla osób niesamodzielnych, wymagających wsparcia osób trzecich w codziennym funkcjonowaniu. Według Stowarzyszenia Osservatorio Senior te ostatnie są zlokalizowane głównie na północy Włoch, a ich działalność jest regulowana prawnie. Senior cohousing jest dedykowany osobom samodzielnym, w szczególności samotnym. Ma duże znaczenie dla socjalizacji osób starszych i zapobiegania ich wykluczeniu społecznemu. Takich struktur jest we Włoszech zdecydowanie mniej, a ich działalność nie jest regulowana odrębnymi przepisami prawnymi.
Struktury cohousingowe dla włoskich seniorów znajdują się w następujących regionach: Dolina Aosty (Nus – 2018, Charvensod - planowane otwarcie 2022), Piemont (Novara, Crevacuore, Beinette), Lombardia (Mediolan, Bergamo), Veneto (Treviso, Padwa), Trentino (Trydent, Bolzano), Friuli - Venezia Giulia (Pordenone, Triest), Liguria (Genua, La Spezia), Toskania (Lucca, Grosseto), Emilia Romagna (Modena, Ferrara, Bolonia), Lazio (Guarcino, Rzym), Umbria (Narni Scalo), Campania (Neapol, Cava de’Tirreni).