Gdy parkomat nie przyjmuje monet
Do Rzecznika zgłosił się obywatel, który w kwietniu 2025 r. zaparkował samochód w warszawskiej strefie płatnego parkowania. W oficjalnym piśmie czytamy:
- Chciał uiścić opłatę w parkomacie monetami, ale parkomat ich nie przyjmował. Gdy dotarł do innego urządzenia, które przyjmowało gotówkę, czas między zaparkowaniem pojazdu a zakupem biletu przekroczył 10 minut i został uznany przez ZDM za nieopłacenie postoju.
Sprawa nie jest jednostkowa. RPO podaje, że zgłoszeń tego typu jest coraz więcej - szczególnie od osób starszych, które nie posiadają kart płatniczych ani nie korzystają z aplikacji mobilnych.
RPO: Obowiązek zapewnienia płatności gotówką
Zgodnie z uchwałą Rady m.st. Warszawy z 8 czerwca 2023 r., opłaty za parkowanie można uiszczać za pomocą:
- bilonu (w urządzeniach do poboru opłat),
- karty płatniczej,
- telefonicznego systemu płatności mobilnych.
Tymczasem według ustaleń Rzecznika:
- W praktyce miasto instaluje wyłącznie nowe urządzenia, które nie przyjmują gotówki, lecz jedynie płatności kartą. Może to oznaczać niedostosowanie urządzeń do prawa miejscowego.
Problem dla osób wykluczonych cyfrowo
Rzecznik wyraźnie wskazuje, że wprowadzenie wyłącznie bezgotówkowych metod płatności ogranicza dostępność usługi publicznej dla osób, które z różnych przyczyn nie korzystają z bankowości elektronicznej.
- Pozostawienie jedynie dwóch form płatności wyklucza część obywateli, w szczególności osoby starsze, które mogą nie posiadać kart płatniczych ani nie korzystać z aplikacji mobilnych.
- Zmuszanie tych osób do korzystania z usług, z których nie chcą bądź nie potrafią korzystać, może być uznane za naruszenie ich prawa do równego traktowania.
Apel o zmianę ustawy
W związku z tym Rzecznik Praw Obywatelskich wystąpił do Ministra Infrastruktury z prośbą o rozważenie zmiany ustawy o drogach publicznych. Proponuje:
- Rozważenie wprowadzenia przepisu stanowiącego, że każda strefa płatnego parkowania musi zapewniać co najmniej jedną formę płatności w postaci gotówki – np. bilonu.
Co może zrobić senior, który dostał opłatę dodatkową?
Jeśli dostałeś mandat za brak opłaty parkingowej, ale nie miałeś realnej możliwości zapłaty gotówką, możesz:
- złożyć odwołanie do zarządu dróg miejskich, opisując sytuację,
- powołać się na uchwałę miejską, która nadal przewiduje płatność gotówką,
- w uzasadnionych przypadkach zgłosić sprawę do RPO.
Warto dołączyć zdjęcia parkomatu lub opis sytuacji, w której nie dało się uiścić opłaty w dostępny sposób.
Równość wobec cyfryzacji
Jak podkreśla RPO, cyfryzacja usług publicznych nie może odbywać się kosztem wykluczenia osób mniej biegłych w technologii. Parkowanie to codzienna potrzeba – a nie przywilej dostępny tylko dla użytkowników smartfonów i kart zbliżeniowych.
- Usługi publiczne muszą być dostępne dla wszystkich, niezależnie od wieku, zasobności portfela czy umiejętności cyfrowych.
Źródło: Rzecznik Praw Obywatelskich