Skowronki na złomowisku, chińscy Beatlesi, parodia radzieckiego systemu. Przed nami trzy ostatnie dni Międzynarodowego Przeglądu Filmowego „Świat bez wolności”. Od 9 do 11 czerwca gośćmi specjalnymi spotkań będą m.in. Jiří Menzel, Tomasz Raczek, Vytautas Landsbergis i Wacław Radziwinowicz. Przegląd organizuje Instytut Pamięci Narodowej. Wstęp wolny.
Jiří Menzel, słynny czeski reżyser, będzie gościem specjalnym przeglądu 9 czerwca. Osobiście zapowie projekcję jednego ze swoich największych dzieł. To „Skowronki na uwięzi”, ironiczna farsa atakująca system stalinowski. Film otrzymał Złotego Niedźwiedzia na festiwalu w Berlinie w 1990 roku. Akcja toczy się na złomowisku przy hucie stali w Kladnie niedaleko Pragi, w latach 50. XX wieku. Państwo „resocjalizuje” zbuntowanych obywateli, w tym czechosłowackich intelektualistów i przedsiębiorców.
Film powstał na podstawie zbioru opowiadań Bohumila Hrabala „Sprzedam dom,
w którym już nie chcę mieszkać”. Pisarz przez pewien czas w ramach reedukacji musiał pracować w odlewni stali.
– Po represjach w okresie stalinowskim Czesi wiązali wielkie nadzieje z przemianami lat 60., z „socjalizmem z ludzką twarzą". Wtedy debiutowali Hrabal i Menzel. Ci twórcy genialnie sportretowali czechosłowacką rzeczywistość swoich czasów. Ich dzieła to musujący koktajl śmiechu i płaczu – mówi Aleksander Kaczorowski, znawca i tłumacz literatury czeskiej, który również weźmie udział w spotkaniu.
Chińscy Beatlesi śpiewają o Mao
10 czerwca zobaczymy film „Peron” (reż. Jia Zhang-ke). To małe arcydzieło jednego
z najciekawszych chińskich reżyserów tzw. szóstego pokolenia. Przejmujący portret przemian w Chinach od końcówki lat 70., kiedy w kraju idealizuje się politykę zmarłego niedawno Mao Zedonga, po początek lat 90., kiedy najważniejszy okazuje się pieniądz. Film opowiada o chińskiej grupie muzycznej z lat 80. Artyści jeżdżą po prowincji Shanxi
z muzycznymi spektaklami ku czci Mao, ale marzą o tworzeniu rock’n’rolla na miarę Beatlesów.
– Chiny lat 90. to jeszcze ulice wypełnione rowerami, a nie samochodami, ale już raczej świat popkulturowych t-shirtów niż mundurów z epoki rewolucji kulturalnej. Komunizm przygasły, zszarzały, bezzębny, ale jednak komunizm, a nie kapitalizm. I nadzieja: Chińczyków, że wkrótce będą żyli jak na Zachodzie i Zachodu, że dzięki Chinom rozpędzi światową gospodarkę – mówi Tomasz Raczek, który będzie moderował dyskusję przed projekcją.
W spotkaniu wezmą udział również Maciej Dzwonkowski – pasjonat Azji, który odbył półroczną podróż po Chinach i miał okazję obserwować kraj z różnych perspektyw, oraz Radosław Pyffel – ekspert ds. Azji w Instytucie Sobieskiego.
Niewygodne tematy i parodia systemu w ZSRR
Ostatni dzień przeglądu, 11 czerwca, rozpocznie się projekcją filmu „Historia Asi Klaczinej, która kochała, lecz za mąż nie wyszła” z 1967 r. (reż. Andriej Konczałowski).Tytułowa bohaterka, kulawa, ale wciąż atrakcyjna dziewczyna, jest reprezentantką pewnej specyficznej społeczności – mieszkańców kołchozu. Śledzimy ich codzienne, pozbawione luksusów życie.
– Oczywiście filmy będą tylko kanwą do dyskusji o tym, czy można było być wolnym w Związku Sowieckim. Przy okazji będziemy się zastawiać, ile we współczesnej Rosji jest ze Związku Sowieckiego, którego 25 rocznica upadku minie za kilka miesięcy. Wszak Władimir Putin kilka lat temu określił upadek ZSRS jako największą geopolityczną katastrofę XX wieku.– mówi Andrzej Zawistowski, dyrektor Biura Edukacji Publicznej IPN, który poprowadzi dyskusję po projekcji.
W spotkaniu weźmie udział troje gości specjalnych. Vytautas Landsbergis był przywódcą Litwy w 1990 roku, kiedy kraj ten ogłosił niepodległość i stawił czoła zbrojnej interwencji Armii Radzieckiej. Wacław Radziwinowicz to dziennikarz, publicysta i reportażysta, który przez wiele lat mieszkał w Moskwie – znawca nie tylko współczesnej Rosji. Natalia Patiunszkowa jest dyrektorem Europejskiego Centrum Filmu Historycznego,krytykiem filmowym, a także tłumaczką oraz promotorem polskiej kultury w ZSRR, a potem w Rosji.
Drugim filmem tego dnia będzie „Pokuta” z 1984 r. (reż. Tengiz Abuładze). Fabuła jest oparta na wydarzeniach po śmierci Warłama Arawidze, wieloletniego burmistrza-dyktatora jednego z gruzińskich miast. Ten film to parodia systemu. Jest uznawany za jeden z najwybitniejszych obrazów sowieckiego komunizmu.
Wszystkie filmy i spotkania zaplanowano w kinie Nowe Horyzonty. Wstęp na wydarzenia Międzynarodowego Przeglądu Filmowego „Świat bez wolności” jest bezpłatny.
|
Temat: Czechosłowacja – 9 czerwca 2016 r.
Temat: Chiny – 10 czerwca 2016 r.
Temat: Rosja – 11 czerwca 2016 r.
|
|
Międzynarodowy Przegląd Filmowy „Świat bez wolności”
|